داستان ماینینگ از چه قرار است؟

ماینینگ یا استخراج رمز ارز ها توسط کامپیوتر های قدرتمندی (آسیک، ریگ . . . ) صورت می پذیرد که با اتصالشان به اینترنت، می توانند در ازای محاسبات خود در نرم افزاری مخصوص، رمز ارز یا پول دیجیتال دریافت کنند. این کامپیوتر ها با در اختیار قرار دادن قدرت محاسباتی خود به مراکزی در خارج از ایران، در عوض کارکردشان (محاسبات) پول دیجیتالی دریافت می کنند. این پول دیجیتال در یک کیف پول دیجیتالی به صورت یک کد ذخیره می شود و صاحبین این دستگاه ها (ماینر ها) که صاحب کیف پول دیجیتال هستند، با تبدیل این پولهای دیجیتال از طریق صرافی به پول فیزیکی (ریال یا دلار) دست پیدا می کنند.

استخراج رمز ارز ها (ماینینگ) به سود یا زیان اقتصاد کشور؟

به صورت ساده تر، با خریداری یک دستگاه کامپیوتر مخصوص استخراج پول دیجیتال، و اتصال آن به صورت 24 ساعته به برق و اینترنت و روشن گذاشتن آن می توانید ماهیانه پول دیجیتال دریافت کنید و آن را از طریق صرافی به پول واقعی تبدیل کنید.
چرا در ایران ماینینگ فراگیر شده است؟

فراگیر شدن ماینینگ در ایران 2 دلیل عمده دارد:

    هزینه پایین برق مصرفی

دولت ایران برای رفاه حال شهروندان خود سالهاست هزینه تمام شده ی برق مصرفی را برای مشترکان ایرانی با قیمتی بسیار بسیار پایین نسبت به قیمت جهانی آن محاسبه می کند. قیمت تمام شده برق در ایران برای مشترکان خانگی و صنعتی هر کدام با سوبسید های بالایی عرضه می شود. به دلیل متوسط درآمد پایین خانوارهای ایرانی، دولت برای مصرف خانگی یارانه برق می دهد و عملا بخش کوچکی از هزینه تمام شده برق را مشترکان و بخش بزرگی را دولت از بودجه عمومی (بیت المال) پرداخت می کند. برای حمایت از صنایع و کشاورزی، علی الخصوص در بخش صنعتی مولد، دولت محترم با پرداخت یارانه های سنگین، برق بسیار ارزان در اختیار این صنایع قرار می دهد و هزینه تمام شده واقعی برق این واحد های صنعتی نیز از بودجه عمومی (بیت المال) پرداخت می شود.

برای ملموس شدن یارانه پرداخت شده از جیب بیت المال، توجه داشته باشید اگر دسته کم هزینه تولید تمام شده هر کیلووات ساعت برق مصرفی را 7 سنت برای دولت در نظر بگیریم، به نرخ امروز ارز حدود 910 تومان می شود. اما دولت ایران برای هر کیلووات به طور متوسط حدود 270 تومان از مشترکان خود دریافت می کند. این بدان مفهوم است که دولت تقریبا 30 درصد هزینه مصرفی برق را از مردم به صورت مستقیم و بیش از 70 درصد آن را از بیت المال (جیب عموم مردم) پرداخت می کند.

استخراج رمز ارز ها (ماینینگ) به سود یا زیان اقتصاد کشور؟

دستگاه های استخراج رمز ارز ها مصرف برق بشدت بالایی دارند از این رو هر چه قیمت تمام شده برق ارزانتر باشد، صرفه ی اقتصادی آن برای ماینر ها بیشتر می شود. در عمل ماینر ها با مصرف برق زیاد ارزان به پول (سود) می رسند، و حداقل بخشی از این سود ماینینگ، در عمل مابه التفاوت سوبسید برقی است که دولت – از جیب عموم مردم – به ماینر (مشترک پر مصرف) پرداخت می کند. توجه داشته باشید هر چه مصرف بیشتر باشد درصد بیشتری از یارانه دولت نصیب ماینر خواهد شد.

پس نه تنها استخراج رمز ارز با دستگاه های ماینینگ به سود اقتصاد کشور نیست، بلکه با توجه به وجود برق یارانه ای در ایران، کاملا به ضرر اقتصاد است چرا که یارانه برقی که دولت به خاطر حمایت از عموم مردم از جیب بیت المال هزینه می کند، به لطف دستگاه های ماینینگ، به ارز دیجیتال تبدیل شده و در اختیار ماینر قرار میگیرد تا با تبدیل آن به نرخ آزاد ارز، به سود شخصی برسد. از این رو، ورود دولت برای اصلاح نرخ مصرف برق برای مصارف ماینینگ و مزارع استخراج رمز ارزها، امری حیاتی است تا بیش از این از جیب عموم مردم هزینه نشود.

    ارزش پایین ریال در برابر ارزهای خارجی

دلیل دوم بالا بودن تقاضا برای استخراج رمز ارز ها در ایران ارزش پایین ریال است. نرخ یارانه ای که دولت بابت هزینه برق می دهد با افزایش قیمت دلار، عملا افزایش شدیدی پیدا کرده است. باید به این موضوع توجه ویژه ای داشت که استخراج رمز ارز ها سالهاست در همه جای دنیا انجام می شود اما در سال 97 با کاهش ارزش ریال و چند برابر شدن قیمت دلار، عملا باعث شد تا درآمد استخراج رمز ارز ها چند برابر شود و در ایران منطق اقتصادی پیدا کند. توجه داشته باشید با دلار 4000 تومنی، ماینینگ آنطور که باید درآمد زا و سود آور نبوده  و نیست اما با دلار 13 هزار تومانی این روزها، بیش از هر فعالیت اقتصادی دیگر می تواند سود سرشاری برای ماینر داشته باشد. در این میان تلاش دولت و بانک مرکزی برای افزایش ارزش پول ملی ایران بیش از هر عمل دیگری می تواند، این مشکل بوجود آمده را حل کند تا تب استخراج رمز ارزها در ایران از بین برود.

استخراج رمز ارز ها (ماینینگ) به سود یا زیان اقتصاد کشور؟

بحث دیگر افزایش ارزش خود بیت کوین و دیگر رمز ارزهاست، اصولا ارزش هر بیت کوین وقتی به بالای 7000 دلار می رسد سود ماینینگ را بشدت بالا می برد. این موضوع از این جهت اهمیت دارد که ماینر در نهایت حاصل محاسبات کامپیوتر ها را به رمز ارز تبدیل کرده و سپس از صرافی به صورت غیر رسمی در ازای آن ریال و یا ارز خارجی دریافت می کند، بنابراین درآمد ارزی دارد و در این شرایط اقتصادی کشور، هر شغلی که درآمد ارزی داشته باشد، با توجه به کاهش ارزش ریال، سود آوری فراوانی برای صاحب آن شغل به ارمغان می آورد.
آیا ماینینگ برای کشور ارز آوری دارد؟

بهانه ای که برای توسعه و توجیه اشتیاق به ماینینگ گاهی عنوان می شود، مسئله ارز آوری آن در اقتصاد کشور است. ارز آوری برای هر کشوری مهم و یکی از اصول مثبت اقتصادی است که شکی در آن نیست، اما آیا استخراج رمز ارزها واقعا برای کشور ارز آوری دارد؟

پاسخ به این سوال به نحوه ی تبدیل پول دیجیتال به پول واقعی و ورود آن به چرخه اقتصادی کشور بستگی دارد. در اینجا باید ابتدا به این سوال پاسخ داد که ارز آوری برای کشور واقعا به چه معناست؟ فرض کنید یک صادر کننده، کالایی را از ایران به یک کشور دیگر صادر می کند، و در ازای آن ارز خارجی، مثلا دلار دریافت می کند. این دلار را سپس وارد کشور خودش می کند و آن را تبدیل به ریال کرده و مصرف می کند. با ورود فیزیکی دلار به داخل کشور به چرخه اقتصادی کمک می کند و با تبدیل دلار به ریال ارزش پول ملی را بالا می برد.

حال یک ماینر را تصور کنید، که عملا توانایی پردازشی کامپیوتر های خود را صادر می کند و در ازای آن رمز ارز یا بیت کوین دریافت می کند. این بیت کوین به صورت مجازی است، و باید از طریق صرافی آن را به ارز واقعی (دلار یا ریال) تبدیل کند.

همه ی مسئله ارز آوری ماینینگ به این بخش از رفتار ماینر بر می گردد، اگر ماینر زمانی که می خواهد پول مجازی را به پول فیزیکی تبدیل کند، آن را به صورت دلار یا یورو از خارج از سیستم اقتصادی کشور (خارج از ایران) تهیه کند و سپس با ورود به داخل کشور آن ارز را به ریال تبدیل کرده و به اقتصاد تزریق کند، آنگاه می توان گفت ماینر مانند یک صادر کننده، ارز آوری داشته است و کمک به اقتصاد کشور می کند.

ولی متاسفانه در اغلب موارد چنین اتفاقی نمی افتد، و زمانی که ماینر پول دیجیتال را از طریق صرافی به پول فیزیکی تبدیل می کند، به خارج نمی رود تا ارز خارجی تهیه و سپس وارد کشور کند، بلکه از ارز خارجی موجود در گردش داخل کشور استفاده کرده و آن را از طریق صرافی به صورت غیر رسمی دریافت می کند و عملا ارز آوری به سیستم اقتصادی نداشته بلکه ارز بری هم کرده است. در این حالت نه تنها ماینینگ به اقتصاد کمکی نمی کند بلکه با تهیه ارز خارجی از داخل کشور، ضرر و آسیب هم می رساند.

استخراج رمز ارز ها (ماینینگ) به سود یا زیان اقتصاد کشور؟

یک حالت خنثی هم وجود دارد و آنهم ماینر در هنگام تبدیل پول دیجیتال، ریال دریافت کند تا بدین صورت عملا ارز خارجی خرید و فروش نشود و نفع و ضرری به اقتصاد نرسد که بسیار کم اتفاق می افتد. برای حل این مشکل، بخصوص در راستای کمک به اقتصاد کشور، باید راهی باشد تا ماینر ها به جای معامله رمز ارز با صرافی و احتمالا خرید ارز خارجی، آن را با بانک های ایرانی تبادل کرده و ریال دریافت کنند، تا بدین صورت، احتمال ارز بری و خرید ارز خارجی کمتر شود. این مهم نیز متاسفانه فعلا امکان ندارد چراکه با مخالفت های بانک مرکزی، بانک های ایران نسبت به ارائه خدمات رمز ارزی خودداری می کنند.
چه باید کرد؟

    در وهله نخست، اصلاح تعرفه برق برای ماینر ها، و محاسبه آن بر اساس نرخ جهانی، اولین قدم برای مبارزه با آسیب های اقتصادی ماینینگ است. هزینه مصرف برق ماینر نباید از جیب عموم پرداخت شود. حتی اگر لازم باشد یارانه برق مستقیما به اشخاص پرداخت شود، بهتر از شیوه کنونی پرداخت همگانی است که بخصوص در شرایط بحرانی کمبود برق در تابستان، بستر سو استفاده را فراهم می کند.
    دوم، می بایست با اتخاذ سیاست های درست پولی و بانکی، ارزش ریال را ابتدا حفظ و سپس بالابرد تا اختلاف زیاد بین ارزش پول ملی با ارز های رایج بین المللی کاهش یابد و تب ماینینگ کنترل شود.
    سوم، بانک مرکزی می تواند با مدیریت و دادن مجوز به بانک ها، اجازه تبادل رمز ارز ها با پول ملی را فراهم کند. بدین ترتیب دولت با در اختیار داشتن رمز ارزها امکان تصمیم گیری و مدیریت در مورد نحوه ی ورود این ارز ها به چرخه اقتصاد را خواهد داشت و از طرف دیگر، میدان را برای بازار غیر رسمی صرافی ها و مصرف ارز های خارجی محدود خواهد کرد.

اخیرا در توییتی وزیر محترم ارتباطات خبر از ساماندهی و ارائه مجوز برای ایجاد مزارع استخراج بیت کوین در نزدیکی مراکز تولید برق داده است. پذیرش اینکه ماینینگ یک واقعیت است گامی نخست برای حل مشکلات آن می باشد، و در این راه، توجه به موارد فوق می تواند هدایت کننده سیل خروشان ماینر ها به نفع اقتصاد کشور باشد.

منبع: مجله سخت افزار